خشم يكي از هيجان هاي اصلي و طبيعي در انسان است و هركس درجه هايي از آن را دارد.

كودكان نيز در سنين مختلف و در طبقات اجتماعي ـ اقتصادي متفاوت هيجان خشم را تجربه مي كنند و در اين ميان آنچه مهم است توجه به مساله ي يادگيري “شيوه ي مقابله ي صحيح” با اين هيجان سركش است.
در بسياري از افراد اين باور نخ نما شده وجود دارد كه ” عصباني شدن خوب نيست” و يا ” آدم خوب كه عصباني نمي شود”.
اما بايد گفت خشم نيز مانند ساير احساسات كاركردهاي مثبتي دارد و همانند سدي است كه انرژي زيادي در پشت آن تجمع مي كند.
در صورتي كه اين انرژي رواني به نحو صحيح مورد استفاده قرار نگيرد مي تواند تبديل به مشكل شود و نارضايتي هاي ارتباطي زياد و گاه غير قابل جبراني به بار آورد.
جالب است بدانيد كه “مهارت كنترل خشم” يكي از مهم ترين فاكتورهاي تعيين كننده ي موفقيت در ازدواج است و افراد فاقد مهارت در مديريت عصبانيت و خشم مي توانند آزار دهنده ترين و نامناسب ترين گزينه ها براي يك ازدواج موفق باشند.
به عنوان والديني كه قصد داريد عصبانيت را به عنوان احساسي طبيعي بپذيريد و روش هاي صحيح مديريت آن به فرزندتان را بياموزد، در ابتدا لازم است عوامل ايجاد كننده و يا تشديد كننده ي آن در فرزندتان را بشناسيد.
چه عواملي موتور خشم را فعال تر مي كند؟مصرف بيش از اندازه ي غذاهاي محرك، سرد و تنقلاتكم خوابي و يا خواب شب بي كيفيتسرگرمي بيش از حد با بازي هاي رايانه اي و تماشاي افراطي تلوزيون ( بيش از يك ساعت و با توجه به سن)بي توجهي، مقايسه و احساس بي عدالتيدر بسياري از موارد بي توجهي به ويژگي هاي مثبت كودك، مقايسه ي او با كودكان ديگر و يا سرزنش شدن بخاطر اشتباهات، عامل اصلي شروع پرخاش و لجبازي است.
اگر شما نيز در ارتباط با فرزندتان از سموم مهلك مقايسه، سرزنش و يا بي توجهي استفاده مي كنيد، بهتر است استفاده از آن ها را از همين لحظه متوقف كنيد.
براساس شواهد تجربي، كودكاني كه دايما با ديگران مقايسه شده اند و خوبي هاي شان ناديده گرفته شده است.
با رسيدن به سن نوجواني، كنترل شرايط را از دست داده و بسيار حساس تر و تكانشي تر از ساير همسالان شان برخورد مي كنند.
به عبارت ديگر نحوه ي ارتباط شما با كودك، نه تنها در پرخاش و لجبازي فعلي او موثر است بلكه بر رفتارهاي او در دوره ي نوجواني و حتي بزرگسالاني تاثيرات قابل تجهي خواهد داشت كه تبعات آن شما را نيز تحت تاثير قرار مي دهد.
به خاطر داشته باشيد كه كودك پرخاشگر، نيازمند نوازش و امنيت است و ايده ي تربيت كردن او در هنگام برانگيختگي مي تواند بسيار مخرب باشد.

بازي هايي براي كنترل خشمدر صورتي كه فرزندتان پرخاشگر است مي توانيد به منظور كنترل حالات عصبي و ياددادن نحوه ي صحيح مديريت خشم به او از بازي هاي زير كمك بگيريد.
كودكان ۵-۳ سالهكودكان در اين سن تمايل زيادي به درست كردن حباب دارند. آن ها از اين كار لذت مي برند و شما مي توانيد از اين فعاليت به نحو موثري در جهت كنترل خشم بهره ببريد.
به اين منظور لازم است به مدت يك هفته با فرزندتان به تمرين ساخت حباب بپردازيد.
در همين زمان متوجه خواهيد شد كه ساختن يك حباب نيازمند تمركز بر تنفس و دم و بازدم هاي قوي و عميق است. روشي كه براي كنترل خشم بسيار توصيه مي شود!
انجام اين بازي مي تواند در تلطيف روحيات كودك پرخاشگر موثر واقع شود. همچنين در هنگام عصبانيت مي توانيد از او بخواهيد تا با تنفس عميق احساس آرامش كند.
كودكان ۸-۶ سالهبا پايان دوره ي خردسالي و ورود به سن مدرسه، توانايي هاي شناختي در كودكان رشد مي كند و مي توانيد در مورد خشم با او بيشتر صحبت كنيد.
ابتدا لازم است به او ياد دهيد كه عصبانيت، چه تغييراتي در جسم ايجاد مي كند.
مثلا اينكه هر وقت كسي عصباني مي شود، بلندتر حرف مي زند، صورتش قرمز مي شود، دست هايش را هنگام صحبت به شدت تكان مي دهد، ضربان قلبش بالا مي رود، اخم مي كند، دهانش خشك مي شود و تندتند نفس مي كشد.
سپس به او كمك كنيد تا متوجه شود محرك هاي خشمش چه مواردي هستند. مثلا از او بپرسيد اگر كسي چه كاري انجام دهد عصباني خواهي شد؟
او مكن است پاسخ هايي از اين قبيل دهد “اگر كسي وسايلم را بدون اجازه بردارد، اگر كسي هلم بدهد، اگر كسي به من زور بگويد و …”.
در اين مرحله لازم است در مورد نحوه ي مديريت افكار با هم گفت و گو كنيد. به او ياد دهيد چطور بر خشمش غلبه كند و به او بفهمانيد در برخوردهاي اجتماعي اش لازم است صبور باشد و قبل از هر اقدامي، نفسي عميق بكشد.
اگر مي تواند چند قدم از آنچه عصباني اش كرده فاصله بگيرد؛ در دل جمله هاي آرام كننده تكرار كند مثل: «از پسش بر ميام» يا «مهم نيست».
در نهايت هم رفتار هاي عاقلانه و مودبانه را به او آموزش دهيد مثلا «اين توپ منه، لطفا پسش بده» يا «چه حرف زشتي زدي، من اين طوري حرف نمي زنم».
سعي كنيد به او ياد دهيد كه قرار نيست كسي با خشونت بيشتر برنده شود.
جديدترين روش هاي روانشناسي كودكوالدين پرخاشگر، آموزش ندهنداگر به عنوان والد در كنترل پرخاشگري خود با مشكل مواجه هستيد و نمي توانيد در موقعيت هاي توليد كننده ي خشم، واكنش مناسبي نشان دهيد، اكيدا توصيه مي كنيم تا از ارايه ي آموزش هاي شفاهي به كودك تان اجتناب كنيد.
در حقيقت بزرگترين و قدرتمندترين آموزش براي كودك شما، رفتار خودتان است و ارايه ي آموزش هاي كلامي كه در حاليكه هيچ نشانه اي از آن ها در رفتار شما ديده نمي شود كاملا بي اثر و حتي داراي اثر مخرب است.
كودك پرخاشگري را در رفتار شما مشاهده مي كند و آن را در بازي هايش، ارتباطش با دوستان و حتي خود شما نشان مي دهد.
در اين شرايط پيشنهاد مي كنيم تا در جهت يادگيري مهارت مديريت خشم اقدام كنيد و اجازه دهيد كودك از رفتار شما، مديريت احساساتش را بياموزد.
كودكان ۱۲-۹ سالهبا ورود به اين سن مي توانيد با فرزندتان به عنوان فردي با مهارت هاي شناختي كارآمد، گفت و گويي منطقي تر داشته باشيد.
در اين گفت و گو ها از توصيه، سرزنش و نصيحت پرهيز كنيد و فرزندتان را متوجه اين مساله كنيد كه در موقعيت هاي بعدي براي حل مناسب تر مساله و كنترل خشمش چه برنامه و تصميمي دارد؟
اختلال بي اعتنايي و نافرماني در كودكان و نوجوانانناگفته هاي افسردگي نوجواناننوجوانان و تغييرات دوران بلوغبا كودك سه ساله ام چگونه برخورد كنم؟هر آنچه لازم است در مورد كودك خجالتي بدانيدبازي هاي بدون محدويت سنيبه طور كلي استفاده از بازي هايي كه درآن ها قالب و چارچوب خاصي وجود ندارد به برون ريزي احساس خشم كمك خواهند كرد.
در اين زمينه مي توانيد از بازي هايي مانند خميربازي، گل بازي، سفال گري و ساير بازي هاي رهايشي كه توام با كثيف كاري هستند استفاده كنيد.
در طول اين بازي ها به كودك اجازه دهيد تا در حد ممكن دست به كثيف كاري و رهاسازي خود بزنند و در پايان، وسايل بازي را مرتب كرده و محيط اطراف شان را نظم دهند.
ورزش هايي مانند بوكس و فعاليت هاي ديگري مانند تركاندن بادكنك يا ريز كردن كاغذ نيز در كاهش خشم كودك نقش موثري دارد و مي توانيد از آن ها نيز در جهت تخليه ي خشم كودك استفاده كنيد.
آيا طوفان خشم كودك با بازي آرام مي گيرد؟اگر چه در بسياري از موارد، انجام بازي ها به همراه آموزش هاي مديريت خشم در تلطيف پرخاشگري موثر است .
اما در مواردي كه پرخاشگري كودك ريشه در “مسايل ارتباطي او” با پدر، مادر و يا ساير اطرافيان دارد، لازم است به متخصص مراجعه كنيد تا از طريق حل مساله ي ارتباطي، خشم فروخورده ي كودك تسكين يابد.

منبع: روانشناسي كودك و نوجوان - ناسازگاري و پرخاشگري

خشم يكي از هيجان هاي اصلي و طبيعي در انسان است و هركس درجه هايي از آن را دارد.

كودكان نيز در سنين مختلف و در طبقات اجتماعي ـ اقتصادي متفاوت هيجان خشم را تجربه مي كنند و در اين ميان آنچه مهم است توجه به مساله ي يادگيري “شيوه ي مقابله ي صحيح” با اين هيجان سركش است.
در بسياري از افراد اين باور نخ نما شده وجود دارد كه ” عصباني شدن خوب نيست” و يا ” آدم خوب كه عصباني نمي شود”.
اما بايد گفت خشم نيز مانند ساير احساسات كاركردهاي مثبتي دارد و همانند سدي است كه انرژي زيادي در پشت آن تجمع مي كند.
در صورتي كه اين انرژي رواني به نحو صحيح مورد استفاده قرار نگيرد مي تواند تبديل به مشكل شود و نارضايتي هاي ارتباطي زياد و گاه غير قابل جبراني به بار آورد.
جالب است بدانيد كه “مهارت كنترل خشم” يكي از مهم ترين فاكتورهاي تعيين كننده ي موفقيت در ازدواج است و افراد فاقد مهارت در مديريت عصبانيت و خشم مي توانند آزار دهنده ترين و نامناسب ترين گزينه ها براي يك ازدواج موفق باشند.
به عنوان والديني كه قصد داريد عصبانيت را به عنوان احساسي طبيعي بپذيريد و روش هاي صحيح مديريت آن به فرزندتان را بياموزد، در ابتدا لازم است عوامل ايجاد كننده و يا تشديد كننده ي آن در فرزندتان را بشناسيد.
چه عواملي موتور خشم را فعال تر مي كند؟مصرف بيش از اندازه ي غذاهاي محرك، سرد و تنقلاتكم خوابي و يا خواب شب بي كيفيتسرگرمي بيش از حد با بازي هاي رايانه اي و تماشاي افراطي تلوزيون ( بيش از يك ساعت و با توجه به سن)بي توجهي، مقايسه و احساس بي عدالتيدر بسياري از موارد بي توجهي به ويژگي هاي مثبت كودك، مقايسه ي او با كودكان ديگر و يا سرزنش شدن بخاطر اشتباهات، عامل اصلي شروع پرخاش و لجبازي است.
اگر شما نيز در ارتباط با فرزندتان از سموم مهلك مقايسه، سرزنش و يا بي توجهي استفاده مي كنيد، بهتر است استفاده از آن ها را از همين لحظه متوقف كنيد.
براساس شواهد تجربي، كودكاني كه دايما با ديگران مقايسه شده اند و خوبي هاي شان ناديده گرفته شده است.
با رسيدن به سن نوجواني، كنترل شرايط را از دست داده و بسيار حساس تر و تكانشي تر از ساير همسالان شان برخورد مي كنند.
به عبارت ديگر نحوه ي ارتباط شما با كودك، نه تنها در پرخاش و لجبازي فعلي او موثر است بلكه بر رفتارهاي او در دوره ي نوجواني و حتي بزرگسالاني تاثيرات قابل تجهي خواهد داشت كه تبعات آن شما را نيز تحت تاثير قرار مي دهد.
به خاطر داشته باشيد كه كودك پرخاشگر، نيازمند نوازش و امنيت است و ايده ي تربيت كردن او در هنگام برانگيختگي مي تواند بسيار مخرب باشد.

بازي هايي براي كنترل خشمدر صورتي كه فرزندتان پرخاشگر است مي توانيد به منظور كنترل حالات عصبي و ياددادن نحوه ي صحيح مديريت خشم به او از بازي هاي زير كمك بگيريد.
كودكان ۵-۳ سالهكودكان در اين سن تمايل زيادي به درست كردن حباب دارند. آن ها از اين كار لذت مي برند و شما مي توانيد از اين فعاليت به نحو موثري در جهت كنترل خشم بهره ببريد.
به اين منظور لازم است به مدت يك هفته با فرزندتان به تمرين ساخت حباب بپردازيد.
در همين زمان متوجه خواهيد شد كه ساختن يك حباب نيازمند تمركز بر تنفس و دم و بازدم هاي قوي و عميق است. روشي كه براي كنترل خشم بسيار توصيه مي شود!
انجام اين بازي مي تواند در تلطيف روحيات كودك پرخاشگر موثر واقع شود. همچنين در هنگام عصبانيت مي توانيد از او بخواهيد تا با تنفس عميق احساس آرامش كند.
كودكان ۸-۶ سالهبا پايان دوره ي خردسالي و ورود به سن مدرسه، توانايي هاي شناختي در كودكان رشد مي كند و مي توانيد در مورد خشم با او بيشتر صحبت كنيد.
ابتدا لازم است به او ياد دهيد كه عصبانيت، چه تغييراتي در جسم ايجاد مي كند.
مثلا اينكه هر وقت كسي عصباني مي شود، بلندتر حرف مي زند، صورتش قرمز مي شود، دست هايش را هنگام صحبت به شدت تكان مي دهد، ضربان قلبش بالا مي رود، اخم مي كند، دهانش خشك مي شود و تندتند نفس مي كشد.
سپس به او كمك كنيد تا متوجه شود محرك هاي خشمش چه مواردي هستند. مثلا از او بپرسيد اگر كسي چه كاري انجام دهد عصباني خواهي شد؟
او مكن است پاسخ هايي از اين قبيل دهد “اگر كسي وسايلم را بدون اجازه بردارد، اگر كسي هلم بدهد، اگر كسي به من زور بگويد و …”.
در اين مرحله لازم است در مورد نحوه ي مديريت افكار با هم گفت و گو كنيد. به او ياد دهيد چطور بر خشمش غلبه كند و به او بفهمانيد در برخوردهاي اجتماعي اش لازم است صبور باشد و قبل از هر اقدامي، نفسي عميق بكشد.
اگر مي تواند چند قدم از آنچه عصباني اش كرده فاصله بگيرد؛ در دل جمله هاي آرام كننده تكرار كند مثل: «از پسش بر ميام» يا «مهم نيست».
در نهايت هم رفتار هاي عاقلانه و مودبانه را به او آموزش دهيد مثلا «اين توپ منه، لطفا پسش بده» يا «چه حرف زشتي زدي، من اين طوري حرف نمي زنم».
سعي كنيد به او ياد دهيد كه قرار نيست كسي با خشونت بيشتر برنده شود.
جديدترين روش هاي روانشناسي كودكوالدين پرخاشگر، آموزش ندهنداگر به عنوان والد در كنترل پرخاشگري خود با مشكل مواجه هستيد و نمي توانيد در موقعيت هاي توليد كننده ي خشم، واكنش مناسبي نشان دهيد، اكيدا توصيه مي كنيم تا از ارايه ي آموزش هاي شفاهي به كودك تان اجتناب كنيد.
در حقيقت بزرگترين و قدرتمندترين آموزش براي كودك شما، رفتار خودتان است و ارايه ي آموزش هاي كلامي كه در حاليكه هيچ نشانه اي از آن ها در رفتار شما ديده نمي شود كاملا بي اثر و حتي داراي اثر مخرب است.
كودك پرخاشگري را در رفتار شما مشاهده مي كند و آن را در بازي هايش، ارتباطش با دوستان و حتي خود شما نشان مي دهد.
در اين شرايط پيشنهاد مي كنيم تا در جهت يادگيري مهارت مديريت خشم اقدام كنيد و اجازه دهيد كودك از رفتار شما، مديريت احساساتش را بياموزد.
كودكان ۱۲-۹ سالهبا ورود به اين سن مي توانيد با فرزندتان به عنوان فردي با مهارت هاي شناختي كارآمد، گفت و گويي منطقي تر داشته باشيد.
در اين گفت و گو ها از توصيه، سرزنش و نصيحت پرهيز كنيد و فرزندتان را متوجه اين مساله كنيد كه در موقعيت هاي بعدي براي حل مناسب تر مساله و كنترل خشمش چه برنامه و تصميمي دارد؟
اختلال بي اعتنايي و نافرماني در كودكان و نوجوانانناگفته هاي افسردگي نوجواناننوجوانان و تغييرات دوران بلوغبا كودك سه ساله ام چگونه برخورد كنم؟هر آنچه لازم است در مورد كودك خجالتي بدانيدبازي هاي بدون محدويت سنيبه طور كلي استفاده از بازي هايي كه درآن ها قالب و چارچوب خاصي وجود ندارد به برون ريزي احساس خشم كمك خواهند كرد.
در اين زمينه مي توانيد از بازي هايي مانند خميربازي، گل بازي، سفال گري و ساير بازي هاي رهايشي كه توام با كثيف كاري هستند استفاده كنيد.
در طول اين بازي ها به كودك اجازه دهيد تا در حد ممكن دست به كثيف كاري و رهاسازي خود بزنند و در پايان، وسايل بازي را مرتب كرده و محيط اطراف شان را نظم دهند.
ورزش هايي مانند بوكس و فعاليت هاي ديگري مانند تركاندن بادكنك يا ريز كردن كاغذ نيز در كاهش خشم كودك نقش موثري دارد و مي توانيد از آن ها نيز در جهت تخليه ي خشم كودك استفاده كنيد.
آيا طوفان خشم كودك با بازي آرام مي گيرد؟اگر چه در بسياري از موارد، انجام بازي ها به همراه آموزش هاي مديريت خشم در تلطيف پرخاشگري موثر است .
اما در مواردي كه پرخاشگري كودك ريشه در “مسايل ارتباطي او” با پدر، مادر و يا ساير اطرافيان دارد، لازم است به متخصص مراجعه كنيد تا از طريق حل مساله ي ارتباطي، خشم فروخورده ي كودك تسكين يابد.

منبع: روانشناسي كودك و نوجوان - ناسازگاري و پرخاشگري